Erwin Olaf installatie, Sebastiaan Roestenburg muziek, Maarten van Veen piano 

Vóór de Corona-tijd had “wachten” nog een heel andere lading. Erwin Olaf:

‘Ik wil het zuivere wachten laten zien, iets dat je bijna niet meer tegenkomt nu iedereen voortdurend ‘connected’ is. Als je in de tijd vóór de smartphone ergens onbespied in een onbekende omgeving in je eentje aan het wachten was, dan was je een soort halfdode. Het wachten kent een heel rare choreografie, een eigen lichaamstaal die je meteen als zodanig herkent.’ 

Nu de pandemie ons op vele fronten ‘unconnected’ maakt,  is die betekenis van “wachten” ineens een heel andere geworden. En daardoor de herkenning in een andere betekenis pijnlijk zichtbaar.

Erwin Olaf bepaalde zorgvuldig de inrichting van het speciaal voor dit in scène gezette wachten gebouwde decor. ‘Net te kalig moet het zijn, er moet net niet die ene lekkere stoel staan.’ Het raam biedt uitzicht op omringende flatgebouwen, wat het er ook al niet gezelliger op maakt. Het is een tijdloze wereld, die in het nu kan zijn maar ook in de toekomst, zegt Olaf. ‘Het belangrijkste is dat je je realiseert dat je naar een volstrekt onechte wereld zit te kijken maar wel degelijk een echte emotie ziet.’

De vrouwen kregen voor hij met ze aan het werk ging een kort verhaal van hem te horen. ‘Laat die fantasieën maar aan mij over.’ Hij beschreef hoe ze na een maandenlange liefdevolle chatrelatie eindelijk een date hadden. Hoe de hoop en het verlangen plaatsmaakten voor een langzaam intredende teleurstelling. ‘Het eindigt als een no show maar ik liet ze een beetje in de waan dat er nog een man zou kunnen opdagen. Als je echt een leuke chat hebt gehad, is drie kwartier volgens mij de maximum tijd dat je op een date wacht.’ 

Ze werden vervolgens aan het wachten gezet in het decor aan een tafeltje, terwijl de fotograaf aan het werk ging en één filmcamera heel langzaam, in een tijdsbestek van precies vijfenveertig minuten, door de ruimte reed, terwijl een ander het model in close- up nam om elke beweging en gezichtsuitdrukking te kunnen opvangen. ‘Dat Chinese model was zo waanzinnig, de close-upcamera stond recht op haar gezicht en je ziet dat ze heel langzaam maar zeker instort. Je kunt niet liegen als een camera zo dicht op je staat.’ 

Erwin Olaf zocht ook naar de grenzen van de fotografie, vertelt hij, terwijl hij af en toe een gespeeld geneerde blik werpt op de laptop waar de shots van drie kwartier te zien zijn. ‘Verveelt het je nog steeds niet? Ik gebruik het ongemonteerd, dat is meedogenlozer voor degene die poseert en voor mij ook moeilijker.’ Sebastiaan Roestenburg componeerde de muziek eronder, geïnspireerd op een requiem van Arvo Pärt. 

(Tekst komt uit een artikel van Mischa Cohen, dat op 8 november 2014 verscheen in Vrij Nederland.)

ERWIN OLAF 

Erwin Olaf (1959) maakte internationaal naam met de serie Chessmen (1988) waarmee hij de prijs voor jonge Europese fotografen won. Met uiterst gestileerd en ontregelend beeld weet hij de aandacht te vestigen op sociale kwesties, taboes en bourgeois conventies. Zijn vroege werk is vooral gedurfd en provocerend, in de latere series Hope en Grief zoomt hij in op de kwetsbaarheid en eenzaamheid van de mens. Zijn conceptueel uitdagende stijl maakte hem tot een toonaangevend reclamefotograaf voor grote merken als Louis Vuitton en bladen als Vogue en New York Times. Daarnaast werkt hij in opdracht voor onder meer Elle en Le Monde, Diesel, Heineken en BMW. Zijn werk werd bekroond met prijzen zoals de Amerikaanse Lucie Award (2008) en de Johannes Vermeer Prijs (2011), de Nederlandse staatsprijs voor de kunsten. In 2013 ontwierp Erwin Olaf de beeltenis van koning Willem Alexander voor de nieuwe euromunt. 

Olaf maakt geënsceneerde foto’s. Als een regisseur stuurt hij zijn modellen. Op deze manier kan hij het beeld precies naar zijn hand zetten, hetgeen hem in de gelegenheid stelt het leven te componeren en de wereld mooier maken. In zijn recenter werk onderzoekt hij de choreografie van het lichaam. Hoe beïnvloedt een bepaalde emotie iemands manier van bewegen? Eenzaamheid kent andere bewegingen dan vreugde. In de serie Waiting (2014) zoomt Olaf in op het wachten. Hoe zit iemand die wacht? Hoe ligt een hand op tafel, hoe ver staat een glas drinken bij iemand vandaan, hoe schuin houdt iemand zijn hoofd?

Olaf studeerde aan de School voor Journalistiek in Utrecht. Tentoonstellingen van zijn werk vonden plaats in onder meer het Fotomuseum Den Haag, de Hermitage Amsterdam, Chelsea Art Museum (New York) het Rijksmuseum in Amsterdam en het Groninger Museum. 

SEBASTIAAN ROESTENBURG 

Bewapend met een Fender Rhodes Piano en een MPC2000 drum sampler begon Sebastiaan Roestenburg al op de middelbare school met het produceren van muziek. Kort daarna ontdekte hij zijn grote passie voor muziek bij beeld en in 2002 studeerde hij cum laude af in Composition For The Media And Music Production aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Vervolgens werkte hij bijna zeven jaar als sound designer en componist bij Earforce. Sebastiaan Roestenburg is mede-oprichter en partner van Ambassadors, dat de muziekproductie en composities verzorgd voor internationale merken. Daarnaast werkt hij mee aan diverse kunstuitingen en is hij lid van de ‘digital music outfit’ Golfclub. 

MAARTEN VAN VEEN · PIANO 

Maarten van Veen studeerde aan de conservatoria in Utrecht, Praag en Amsterdam, bij Alwin Bär, Kyoko Hashimoto en Ton Hartsuiker. Hij volgde masterclasses bij György Sebök en tijdens zijn studieperiode aan de Mozart Academy bij onder anderen Oleg Maisenberg. Hij sloot zijn studie Uitvoerend Musicus in 1997 af aan het Sweelinck Conservatorium als eerste pianist in de geschiedenis met zowel een klassiek als een hedendaags programma. Maarten van Veen won de 4th Murray Dranoff Two Piano Competition (VS, 1995) samen met zijn broer Jeroen. In Orléans kreeg hij de SACEM-prijs (1996). Hij maakte tournees door de VS en Canada en speelde onder leiding van vooraanstaande dirigenten. Sinds 2003 maakt hij deel uit van het HortusEnsemble en sinds 2008 is hij artistiek leider van het daarmee verbonden HortusFestival. Van 2007-2020 is hij tevens Artistic Director voor de Murray Dranoff Foundation in Florida geweest. Sinds 2001 legt hij zich ook toe op het dirigeren van met name hedendaagse muziek. Maarten van Veen maakte opnamen voor onder meer de labels Naxos en Koch. Hij is artistiek leider van het DoelenEnsemble. Vanaf februari dit jaar is hij betrokken bij het nieuwe HBS-gebouw in Rotterdam. Een broedplaats voor en door Rotterdammers. Door muziek te verbinden met andere media, dans, licht, film, een plaats of een acteur, en ook alle combinaties daarvan, ontstaat er een nieuw genre voor het publiek, een nieuw segment in het concertaanbod. De plaats in het HBS gebouw geeft exact die mogelijkheid om deze ambities te vervullen en van daaruit de rest van de wereld te laten zien wat Rotterdam voor moois te bieden heeft. 

Een opname van DoelenEnsemble, 2016