Door naar andere culturen te kijken komen we erachter wie wijzelf zijn en vooral ook hoe we anders zouden kunnen zijn. De manier waarop we leven vinden we doorgaans namelijk ontzettend vanzelfsprekend. Maar wanneer we, door de ogen van de antropoloog, kennis maken met andere culturen, zien we wat er allemaal nog meer tot de menselijke mogelijkheden behoort.

Tijdens deze crash course leer je over de geschiedenis van de antropologie en ontdek je wat het betekent om als antropoloog naar de wereld te kijken. Je onderzoekt wat 'cultuur' eigenlijk is, bespreekt de dilemma's van de antropoloog en leert op een nieuwe manier naar verschillende aspecten van andere culturen én je eigen cultuur te kijken.

Het programma

College 1 - De grote stromingen in de antropologie

In het eerste college kijken we naar de meest invloedrijke stromingen uit de geschiedenis van de antropologie, zoals het evolutionisme van Edward Tylor, het historisch particularisme van Franz Boas, het structuralisme van Lévi-Strauss en het cultureel materialisme van Marvin Harris.

College 2 - Exotisch toerisme en rituelen

Aan de hand van exotisch toerisme gaan we erachter komen wat we verlangen op een vakantie, in culturele ontmoetingen met de Ander. Vaak zoeken we naar authenticiteit. Maar wat is dat? Ook gaat het college over rituelen, of - zoals antropologen dat soms ook noemen - rites de passages.

College 3 - Cultuur

Antropologen hebben het over 'cultuur', maar dit is eigenlijk een lastig en problematisch begrip. Waar hebben we het over als we het over 'cultuur' hebben? Wat is 'onze cultuur'? En wat is een gemeenschap? In dit college kijken we naar Imagined Communities van Benedict Anderson om hier meer duidelijkheid over te krijgen. Ook kijken we naar de discussie over etnocentrisme versus cultureel relativisme. Hebben we altijd onze eigen bril op als we naar andere culturen kijken? Zijn er hiërarchieën tussen culturen? Of is alles relatief?

College 4 - Oriëntalisme

Tijdens dit college bespreken we Clash of Civilizations van Samuel P. Huntington. Hij was ervan overtuigd was dat het Westen onontkoombaar botst met (vooral) Moslimlanden. Daaraan gekoppeld gaan we het hebben over de beroemde antropoloog Edward Said, die het begrip 'Oriëntalisme' heeft bedacht - het op een bepaalde manier karikaturaal neerzetten van Oosterse mensen en culturen - alsmede het werk van de twee jaar geleden overleden hedendaagse antropologe Saba Mahmood, over moslimfeminisme.

College 5 - Antropologisch veldwerk

Het laatste college gaat over de praktijk van antropologisch veldwerk en de methode van het participerend observeren. Hoe ben je zelf van invloed op de mensen die je onderzoekt als antropoloog? Hoe ga je om met ethische dilemma's? Hoe breng je de beleving van de mensen die je als antropoloog onderzoekt samen met wat de grote antropologen daar over zeggen? En wat gebeurt er met antropologie als de blik niet op de Ander wordt gericht maar op het Zelf, zoals steeds meer hedendaagse antropologen doen?

De docent: Lieke van der Veer

Als antropologe aan de Radboud Universiteit doet Lieke promotieonderzoek naar lokale initiatieven die vluchtelingen willen helpen. In 2018 heeft ze daarvoor een jaar veldwerk gedaan in Rotterdam. Lieke is afgestudeerd als filosofe en conflictwetenschapper. Thema's waar ze zich mee bezig houdt in haar werk zijn: integratiepolitiek en burgerschapspraktijken, zorg en veiligheid, grenzen en representatie.

Praktische informatie

Voertaal: Nederlands

Soort: Collegereeks van vijf bijeenkomsten

Deze crash course is los te volgen, maar was tevens een onderdeel uit de voormalige Jaaropleiding: Grote Denkers II.