Crash Course: Film

Er zijn weinig kunstvormen die zo nadrukkelijk aanwezig zijn in ons leven. Weinig dat ons zoveel vertelt over de tijd en cultuur waarin we leven. En weinig dat, tegelijkertijd, zo’n grote invloed heeft op zowel de tijd, de cultuur en ons leven. Tijdens deze crash course duiken we de filmgeschiedenis in. En zo duiken we ook gelijk de (cultuur)geschiedenis van de afgelopen eeuw in en onze eigen persoonlijke geschiedenis.

Onder leiding van Gawie Keyser, filmrecensent van De Groene Amsterdammer en een van de grootste filmkenners van Nederland, neem je de tijd om de kracht van film te ervaren én te analyseren. We nemen meesterwerken uit verschillende periodes onder de loep en onderzoeken wat deze films zo goed en belangrijk maakt. Zo kijken we naar welke verwachtingen ze doorbraken, wat er op technisch gebied gebeurde, welke invloed de context waarin ze verschenen had op de film en welke invloed ze hebben gehad op de filmgeschiedenis. Maar bovenal kijken we hoe deze films de manier waarop we in de wereld staan beïnvloeden. De vraag die dan ook centraal staat is: wat leert film ons over het echte leven?

Het programma

Elke week volg je een college en krijg je een film om die week te kijken mee als huiswerk.

College 1 - Inleiding & Carl Theodor Dreyer (Denemarken, 1889 — 1968)

Wat is film en waarom kijken mensen naar films? We focussen ons op regisseurs die een doorslaggevende, blijvende invloed hadden op de ontwikkeling van film als kunstvorm, waarmee ze tegelijkertijd, consequent, hun visie op mens en wereld hebben ontwikkeld.

De vraag hoe je een film ‘analyseert’ of ‘leest’ aan de hand van ‘kijkkaders’ komt aan de orde; en om meteen daad bij het woord te voegen, gaan we dieper delven in het werk van de Deense meester Carl Theodor Dreyer, met een specifieke focus op zijn klassieker The Passion of Joan of Arc (1928).

College 2 - De trancendentale stijl van Dreyer, Yasijuro Ozu (Japan, 1903 — 1963), Robert Bresson (Frankrijk, 1901 — 1999) en Paul Schrader (Amerika, 1946 — )

We behandelen de filmtheoretische en filosofische gedachten die Dreyer, Ozu en Bresson aan elkaar binden aan de hand van Trancendental Style in Film die de Amerikaanse cineast Paul Schrader in 1972 publiceerde. Fragmenten uit de films van met name Ozu en Bresson zijn illustratiemateriaal. Vervolgens beantwoorden we de vraag hoe deze ‘stijl’ terugkeert in Schraders First Reformed (2018); wat we zien; en wat dat voor ons betekent.

College 3 - Orson Welles (Amerika, 1915 — 1985)

Weinig, misschien wel geen, films hadden zo’n grote invloed op de kunstvorm als Citizen Kane. De film vertelt het verhaal van de megalomane Charles Foster Kane (Welles) die ondanks zijn eenvoudige komaf een krantenimperium opbouwt waarna hij ten onder gaat vanwege zijn onvermogen in het reine te komen met zijn verleden. We gaan dieper in op de film zelf, aan de hand van het leven en werk van Welles. Daarbij kijken we naar zijn Shakespeare-films en de film noir Touch of Evil (1958).

College 4 - Alfred Hitchcock (Engeland, 1899 — 1980)

Film als psychologie, filosofie en politiek — dit idee liet Alfred Hitchcock ons na. Hij was de ‘Shakespeare van cinema’, omdat zijn films ons hebben ‘uitgevonden’. Ter illustratie analyseren we — aan de hand van denkbeelden van de Franse filosoof Gilles Deleuze — zijn meest mysterieuze film Vertigo. Uitstapjes naar ander werk uit Hitchcocks’ oeuvre, met name Psycho (1960), helpen ons om een beeld te vormen van de wijze waarop zijn verhalen de moderne mens en de wereld waarin die leeft duiden.

College 5 - De nouvelle vague (Frankrijk) en de invloed van deze vernieuwende cinema van de jaren vijftig en zestig op twee hedendaagse makers: Quentin Tarantino (Amerika, 1963 —) en Claire Denis (Frankrijk, 1946 —)

We benoemen de kerneigenschappen van de nouvelle vague aan de hand van de usual suspects (Godard, Truffaut, Chabrol), en zetten het vergrootglas op de in 2019 overleden Agnès Varda die in 1955 debuteerde. Vervolgens speuren we naar de invloed van Varda en de nouvelle vague op de Amerikaanse cinema van de jaren zeventig, ook New Hollywood genoemd, met een korte blik op het werk van Martin Scorsese en Francis Ford Coppola. Daarna kijken we naar de wijze waarop de nouvelle vague terugkeert bij Quentin Tarantino en eindigen we met Claire Denis door haar nieuwste film (2019) te bespreken.

De docenten: Gawie Keyser

Gawie Keyser is schrijft over film en populaire cultuur voor o.a. De Groene Amsterdammer en Brainwash.nl. In 2012 won hij de Louis Hartlooper Prijs voor de Beste Filmpublicatie. In 2006 bracht hij de Encyclopedie van de populaire cultuur uit, een essaybundel waarin het beste uit de populaire cultuur bijeengebracht is en hartstochtelijk wordt verdedigd. Drie jaar later verscheen zijn roman De donkere kant van de straat.

Praktische informatie

Voertaal: Nederlands

Soort: Collegereeks van vijf bijeenkomsten

Locatie: Frederiksplein 54, Amsterdam

Let op: een verandering van het landelijke risiconiveau van corona kan invloed hebben op de vorm en/of het tijdstip van onze programma’s.

Data:

• Data: vrijdag 11, 18, 25 juni en 2, 7 en 9 juli 2021
• Tijd: 19:00-21:30

• Data: maandag 23, 30 augustus, 6, 13, 20 september 2021
• Tijd: 18:45-21:15

• Data: dinsdag 25 november, 2, 9, 16, 23 december 2021
• Tijd: 19:00-21:30