Een streamingdienst die middenin de film stopt om je de privacy-voorwaarden nog eens goed uit te leggen. Een broodrooster die maar de helft van je brood roostert als je te veel stroom in huis verbruikt. Een platform dat social media updates verzamelt en combineert om te bepalen wanneer je niet thuis, en dus kwetsbaar voor een inbraak bent.

Hoe kun je als ontwerper gericht en expres frictie in je product bouwen, zodat de gebruiker geholpen wordt om kritisch te reflecteren op technologie en daar eventueel zelfs acties aan verbindt? Dergelijke ontwerpprincipes komen tot uiting in adversarial en reflective design.

Tijdens deze meetup, in samenwerking met Hackers & Designers en SURF, verkennen we het potentieel van adversarial en reflective design als middel om bewustzijn te creëren over ethische dilemma’s rond digitale technologie en privacy. Je hebt geen achtergrond in design of technologie nodig om aan de workshop mee te kunnen doen.

De entree bedraagt 5 euro (incl. een drankje). De voertaal op deze avond is Nederlands, tenzij er veel Engelstaligen in het publiek aanwezig zijn.

Programma

• 20:00 Introductie Gijs Boerwinkel (DECODE & Waag)
• 20:05 Arnout Terpstra, PhD onderzoeker bij de Universiteit Tilburg en productmanager bij SURF, gaat in op het potentieel van adversarial design voor privacy.
• 20:20 Anja Groten, Hackers & Designers, gaat in op de notie van frictie als een methode om kritisch op collectieve ontwerpprocessen te reflecteren.
• 20:35 mini-ontwerpchallenge: bedenk een interventie die frictie, reflectie en meer controle bij de gebruiker oplevert (focus: privacy en persoonlijke data online)
• 21:30 presentaties en reflectie op de concepten
• 22:00 afsluiting

Achtergrond

De richtlijn bij veel ontwerpvraagstukken is het gebruikersgemak. Modern ontwerp is daarmee vaak zo bedacht dat het moet opgaan in de achtergrond ('Goed ontwerp is zo min mogelijk ontwerp’). Één vinkje bij de gebruikersvoorwaarden is vaak genoeg. Adversarial design brengt doelbewust een sterk en vaak controversieel standpunt aan het licht. Het provoceert en lokt gedachten, reacties en controverses uit.

DeECODE

De avond staat in het teken van het project DECODE, gericht op decentrale alternatieven voor huidige internettoepassingen. Het project loopt al 2 jaar. Er zijn informatiesystemen ontwikkelt en pilots gedaan in Amsterdam en Barcelona. De missie is om huidige internet systemen, die negatieve gevolgen hebben voor de vrijheid, privacy en (digitale)burgerrechten te onderwerpen aan kritische reflectie en alternatieve oplossingsrichtingen aan te bieden aan ontwikkelaars en beleidsmakers.

Gijs Boerwinkel

Gijs Boerwinkel is hoofd communicatie bij Waag en o.a. betrokken bij projecten rondom digitale identiteit en privacy. Zo werkte hij aan het Digitale Identiteitslab waarin burgers, beleidsmakers en hackers werden betrokken bij het onderzoeken van nieuwe vormen van digitale identiteit.

Arnout Terpstra

Arnout Terpstra is PhD onderzoeker waarin hij een design-for-privacy-model verkent dat wrijving introduceert als centraal ontwerpconcept. Dit concept moet reflectief denken stimuleren en daarmee het privacy debat aanjagen. Daarnaast is Arnout als productmanager werkzaam bij SURF.

Anja Groten

Anja Groten is ontwerper en onderzoeker. Ze is als directeur van de afdeling Design verbonden aan het Sandberg Instituut, co-founder van Hackers & Designers en PhD onderzoeker in de context van PhDArts en het consortium ‘Bridging Art, Design and Technology through Critical Making’.

Voorbeelden van Adversarial Design

Please Rob Me was een platform waarop aan de hand van Twitter- en locatiedata werd getoond wanneer een persoon niet thuis is, en dus inbreken mogelijk was. Het doel was juist om het gevaar van veel informatie delen duidelijk te maken. Het platform kreeg veel aandacht o.a. op The Next Web.

OpenBook was een zoekmachine die alle ‘publieke’ posts op Facebook kon doorzoeken, met als doel bewustzijn rond de complexiteit van de privacyvoorwaarden van het bedrijf te creëren. Volgens OpenBook delen mensen zonder dat ze het weten veel meer dan ze eigenlijk willen.