De conferentie voor lezen, taal en brede vorming van studenten in het mbo is exclusief bedoeld voor medewerkers in het mbo en de bibliotheken: management van het mbo en de bibliotheken, docenten, beleidsmedewerkers, taalcoördinatoren en adviseurs educatie van bibliotheken. U bent van harte welkom op 1 november 2019 in de LocHal in Tilburg.

Wat gaan we doen?
In het programma is onder meer aandacht voor de meest onderschatte maatregel om taalontwikkeling en leesvaardigheden van studenten in het mbo te bevorderen: het structureel bevorderen van vrij lezen en vrijetijdslezen. Ook in het licht van persoonlijke ontwikkeling is taal en lezen essentieel.

Aan bod komen de rol van de docent, de samenwerking met de bibliotheek en de praktijk op school en in de bibliotheek.

Hoe zet de mbo docent de volgende stap in meer lezen, beter in taal en wat heeft hij daarvoor nodig?

Programma*
09.30 uur | Inloop en ontvangst
10.00 uur | Plenair programma met Koen Vos, Frank Schaafsma en Kees Broekhof.
12.30 uur | Lunch
13.30 uur | Start van de deelsessies over netwerk en beleid, collectie en activiteiten.
15.00 uur | Plenair programma
16.00 uur | Afsluiting van de dag met Özcan Akyol

Dagvoorzitter Thomas van Dalen.

Toelichting op het programma

09.30 - 10.00 uur | Inloop

10.00 - 10.30 uur | Plenair programma met dagvoorzitter Thomas van Dalen

10.30 - 11.00 uur | Koen Vos

Koen Vos is Practor Brede Vorming bij ROC Friese Poort.
ROC Friese Poort kiest ervoor om studenten breed op te leiden. Dat betekent dat de focus zich op meer richt, dan op het opleiden tot kansrijke spelers op de arbeidsmarkt. Uiteindelijk gaat het erom dat we studenten stimuleren zich thuis te voelen in de wereld, zodat zij vanuit die positie, bij alles wat er in hun leven langskomt, ontdekken waar ze zich mee willen verbinden. Deze collectieve ambitie van ROC Friese Poort daagt medewerkers uit om op zoek te gaan naar leeractiviteiten en interventies die de Persoonsvorming van studenten prikkelt en stimuleert. Kunst, Religie, Praktische Filosofie en Sport zijn daarbij belangrijke trainingssferen. Het is niet verwonderlijk dat lezen en taal daarbij een belangrijke plek innemen;

Lezen verruimt immers ons denken, taal leert ons om anderen beter te begrijpen; lezen en taal verschaft plezier en het vertellen van verhalen verrijken onze horizon. Koen Vos neemt de deelnemers aan deze conferentie mee in het avontuur waar ROC Friese Poort vorig jaar mee is gestart.

Over de spreker:
Koen Vos werkte de afgelopen jaren als opleidingsmanager in het Sociaal Agogisch domein. Na de pedagogische academie studeerde hij enkele jaren theologie, gevolgd door een voortgezette opleiding agogiek en supervisiekunde. Naast het werk als manager, was hij o.a. projectleider Quadrivum, consultant bij een instelling voor mensen met een handicap, supervisor, teamtrainer en (mede-) auteur van de methode Routeplanner. Met Klarien Winkelmolen schreef hij een op 21e eeuwse vaardigheden gebaseerde leergang Maatschappelijke Zorg.

11.00 - 11.10 uur | Korte pauze

11.10 - 12.30 uur | Plenair programma:

Frank Schaafsma - Betekenisvol (taal)onderwijs bij Deltion College -
In zijn voordracht neemt Frank jullie mee in het proces dat is doorlopen om betekenisvol (taal)onderwijs binnen Deltion neer te zetten, waarbij een duidelijke visie op taalonderwijs het uitgangspunt is. Hij zal ingaan op succesvoorwaarden, good practices en op barrières die hij en de betrokken leraren op hun weg tegenkwamen.

Over de spreker:
Frank is 29 jaar werkzaam in het onderwijs, waarvan 26 jaar als leraar in het voorgezet onderwijs en bij de entree-opleiding van ROC Deltion College in Zwolle. Vanuit zijn leservaringen en observaties is hij steeds meer gaan nadenken over betekenisvol (taal)onderwijs. Hij zag dat hij zag dat veel van de aangeboden lesstof (in oa. methodes) te weinig aansluit bij de situatie en belevingswereld van studenten. Hij volgde een masteropleiding, waar hij onderzoek deed naar taalonderwijs in de context. Bij Deltion heeft hij zich, samen met oa. Hogeschool Windesheim en Stichting Lezen hard gemaakt voor vrij lezen. Eerst met zijn eigen klas, daarna de hele entree-opleiding en ondertussen wordt bij Deltion op grote schaal het leesonderwijs vorm gegeven. Om ook vrij lezen meer context te geven is Frank nu, samen met Hogeschool Windesheim en de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, bezig het taalonderwijs, inclusief lezen, te koppelen aan contextrijke burgerschapsthema’s.

Kees Broekhof - Wie meer leest, is beter in taal! -
Hoe dat komt, laat Kees Broekhof in deze presentatie zien. Met concrete voorbeelden uit jeugdboeken illustreert hij het effect van lezen voor het plezier op de ontwikkeling van woordenschat en begrijpend lezen. Ook gaat hij in op het hardnekkige vooroordeel dat mbo-studenten helemaal niet van lezen zouden houden. Investeren in leesplezier loont - voor de school, voor de docenten en voor de studenten, betoogt hij.

Over de spreker:
Kees Broekhof werkt als taalexpert voor Sardes en heeft een lange staat van dienst op het gebied van taal en leesbevordering. Hij kent de werkpraktijk van scholen en bibliotheken en is als adviseur, ontwikkelaar en trainer betrokken geweest bij landelijke taalprogramma’s voor alle leeftijdsgroepen. Voor het nationale leesbevorderingsprogramma de Bibliotheek op school werkte hij mee aan de ontwikkeling van een landelijke digitale monitor die scholen en bibliotheken gebruiken om effectiever samen te werken en die inmiddels ook door sommige mbo-scholen wordt ingezet. Broekhof is auteur van meer dan 100 onderwijspublicaties, waaronder de populaire brochurereeks Meer lezen, beter in taal.

12.30 - 13.30 uur | Lunch

13.30 - 15.00 uur | Deelsessies met aandacht voor de bouwstenen van de Bibliotheek op school, zoals netwerk en beleid, exploitatie, collectie en activiteiten.

Bouwsteen Netwerk & Beleid
Deelsessie 1: Vrij lezen in de klas: heel gewoon
| Fanny Zandvliet, Debora Brattinga en Lisa Bakker |

Een deel van de studenten die het mbo instromen hebben een te laag taalniveau en een beperkte woordenschat. Hierdoor hebben studenten moeite om een opleiding te volgen en met succes af te ronden. Ook kan dit problemen geven bij het vinden en behouden van een baan. Om de taalontwikkeling van studenten te stimuleren wil het Nova College breed inzetten op leesbevordering. Op de drie hoofdlocaties van het Nova College is gestart met de aanpak de Bibliotheek op school, in samenwerking met de bibliotheken Zuid-Kennemerland, IJmond-Noord en Haarlemmermeer. Ook de provinciale ondersteuningsinstelling Probiblio is betrokken.

Hoe pak je dat nu aan, leesbevordering op een mbo? Voor welke keuzes kom je te staan, wat is d erol van de docent en andere functionarissen van zowel de school als bibliotheek? In deze deelsessie nemen de direct betrokkenen bij deze samenwerking - Fanny Zandvliet Debora Brattinga en Lisa Bakker - u mee in het gevolgde traject naar het project ‘Vrij lezen in de klas’.

Over de sprekers:
Fanny Zandvliet, als opleidingsmanager bij het ROC Nova College verantwoordelijk voor het Studiecentrum èn het taal- en rekenbeleid in de organisatie.
Debora Brattinga, werkzaam als docent, studiebegeleider/coach en coördinator Studiecentrum Noord bij het ROC Nova College.
Lisa Bakker, adviseur educatie bij Probiblio.

Bouwsteen Collectie

Deelsessie 2: De Collectie op school: Fysiek én digitaal!
| Yannic van Daele en Willemijn Jongens |

In deze deelsessie is aandacht voor de bouwsteen Collectie. Zij laten u zien waarom de beschikbaarheid en toegankelijkheid van een goede en actuele collectie boeken zo belangrijk is voor het succes van vrij lezen op school en thuis. Een collectie bestaande uit fictie en non-fictie. In de sessie is aandacht voor fysieke collectie op school én voor de digitale collectie via de Bibliotheek. Wat is de meerwaarde van de collectie op school en hoe kan de landelijke Digitale Jeudbibliotheek een extra bijdrage leveren. Welke boeken worden het meest gelezen, hoe breng je boeken aan de man en kun je studenten betrekken bij de vorming van die collectie. Wat heb je nodig om digitale boeken te kunnen lenen, hoe werkt dat en welke rol speelt de docent.

Over de sprekers
Yannic Van Daele werkt al jaren als Leesconsulent vanuit Babel Den Bosch bij het Koning Willem I College bij verschillende opleidingen in verschillende niveaus en weet als geen ander hoe belangrijk het is om leesboeken direct op school beschikbaar te hebben in de SchoolBieb. Van Daele: “De kracht van ons succes zit ‘m in de combinatie van gemotiveerde docenten die weten hoe belangrijk leesplezier is voor de taal –en persoonlijkheidsontwikkeling van studenten, de enorme collectie in de Schoolbiebs en de Leesconsulent die de studenten helpt om tot een goed boek te komen door lees-bevorderende activiteiten in de groep, gesprekken met de studenten, een aantrekkelijke schoolbieb en het verzorgen van deskundigheidsbevordering voor de docenten”.

Willemijn Jongens werkt als Dienstencoördinator Digitaal Lezen Jeugd bij de Koninklijke Bibliotheek en kent de Digitale (Jeugd)Bibliotheek van binnenuit. Vanaf het prille begin is Jongens betrokken bij de ontwikkeling van de landelijke digitale dienstverlening van de Bibliotheek voor het onderwijs.

Bouwsteen Exploitatie
Deelsessie 3: Wie betaalt de samenwerking tussen ROC en Bibliotheek?
| Marlies de Groot en Christien Manni |

Samenwerken tussen ROC en Bibliotheek rond vrij lezen en vrijetijdslezen heeft als doel de taal- en leesvaardigheden van studenten te vergroten, zodat zij met succes hun schoolcarriere kunnen afronden. Maar wie betaalt die samenwerking? Wie betaalt de uren van de betrokken medewerkers op school en in de bibliotheek? Wie betaalt de aanschaf van de collectie? Welke rol speelt de gemeente in de financiering van deze samenwerking? Deze en meer vragen komen aan bod In deze deelsessie waarin Marlies de Groot, beleidsmedewerker van het Koning Willem I College in Den Bosch, en Christien Manni, programmamanager van Bibliotheek Eemland, hun ervaringen vertellen met de exploitatie van de Bibliotheek op school in hun organisatie. Ieder vanuit hun eigen vertrekpunt: de school of de bibliotheek, met lokale accenten.

Over de sprekers
Marlies de Groot is beleidsontwikkelaar bij Koning Willem I College in Den Bosch. Zij is een verbinder: hoort hier wat, deelt daar wat. Zo merkt ze momenteel dat de deelnemende afdelingen aan de Bibliotheek op school trots zijn op hun schoolbieb en het lezen in de klas. Steeds meer afdelingen willen een eigen bibliotheek en leesconsulent via de bibliotheek.

Christien Manni is als programmamanager van Bibliotheek Eemland verantwoordelijk voor de gemaakte keuzes door de bibliotheek in de samenwerking met het ROC Midden-Nederland, locatie Amersfoort. Samen met de kinderopvang en het onderwijs werken aan het verbeteren en vergroten van taal- en leesvaardigheid van 0 - 23 jaar staat al jaren hoog op de agenda van Bibliotheek Amersfoort.De rol van de gemeente wordt hierin altijd meegenomen. Sinds twee jaar werkt de bibliotheek samen met het mbo.

Bouwsteen Activiteiten

Deelsessie 4: Wat willen we met lezen en taal bij studenten teweegbrengen?
| Koen Vos |

In deze deelsessie neemt Koen Vos deelnemers mee in de leeractiviteiten op het gebied van Kunst, filosofie en Religie. Hij laat een aantal voorbeelden zien waarop lezen het denken van studenten verruimt, waarin taal wordt ingezet om anderen beter te begrijpen en hoe Kunst in algemene zin als trainingssfeer kan dienen voor Persoonsvorming.

Bouwsteen Activiteiten
Deelsessie 5: Doe je digiding!

| Angeliek van der Zanden, Marith Clignet (Stichting Digisterker) en Roland Thijssen (docent burgerschap bij ROC Aventus - Zorg en Welzijn) |

Veel jongeren (15-18 jaar) hebben moeite met het gebruik van digitale overheidsdiensten. Het ontbreekt hen aan kennis van de overheidswereld, aan voldoende digitale geletterdheid en aan kennis van woordenschat. Het gevolg is dat jongeren onvoldoende of onjuist gebruik maken van allerlei overheidsregelingen die er voor hen zijn, denk aan zorgtoeslag, teruggaaf inkomstenbelasting, aanvragen studiefinanciering. Dit kan leiden tot onnodige schulden.

Stichting Digisterker heeft een online lesomgeving ontwikkeld voor jongeren in het (v)mbo Doe je digiding. Jongeren en de digitale overheid- (v)mbo. Hiermee leren jongeren aan de hand van zes thema's kennismaken met de digitale overheid.

Tijdens deze sessie nemen Angeliek van der Zanden, Marith Clignet van Stichting Digisterker en Roland Thijssen u mee in de aanleiding tot en inhoud van de online lesmodules Doe je digiding! Ze zullen ingaan op de inhoud en het belang van het lesmateriaal, de aanknopingspunten met het onderwijscurriculum, de rol van de docent en de mogelijke rol van de bibliotheek. Daarnaast zal een vertegenwoordiger van de pilot met Doe je digiding! op ROC Aventus vertellen over de praktijkervaringen die met het materiaal zijn opgedaan. Ook maakt u in tweetallen zelf kennis met het lesmateriaal. Daarom raden we u aan om een laptop of tablet mee te nemen.

Over de sprekers:
Angeliek van der Zanden is sinds 2016 in dienst bij Stichting Digisterker als Programmaleider jongereneducatie. Daarvoor werkte zij 17 jaar bij Cubiss als projectleider voortgezet onderwijs. Daar was ze bezig met de samenwerking tussen bibliotheken en scholen voor voortgezet onderwijs op de domeinen leesbevordering en digitale geletterdheid. Ook heeft ze 11 jaar bij de CEDgroep in Rotterdam gewerkt als teamleider en schoolbegeleider voortgezet onderwijs.

Marith Clignet is sinds 2019 in dienst bij Stichting Digisterker als Medewerker jongereneducatie. Zij heeft de opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming gedaan en is naast haar werk bij Digisterker bezig met de deeltijdopleiding tot leraar maatschappijleer/burgerschap.

Bouwsteen Activiteiten
Deelsessie 6: Interactief voorlezen in PWO
| Liselotte Dessauvagie |

Speciaal voor docenten die les geven aan studenten van de opleiding Pedagogische Werk en Onderwijsassistent (PWO) is deze deelsessie Interactief voorlezen. Voorlezen met iets extra’s én vooral de juiste vragen stellen, dát is interactief voorlezen. Studenten voorleesvaardig maken is van groot belang voor de toekomst, zij kunnen het verschil maken in de taalontwikkeling van kinderen immers. Ook omdat het goed kunnen voorlezen al in het eerste jaar van hun opleiding tijdens de stage speelt. Welke rol speel je daarin als docent, hoe maak je jouw studenten voorleesvaardig? Wat is interactief voorlezen eigenlijk wel en niet en hoe leer ik mijn studenten dat? Dit en andere vragen komen aan bod in deze deelsessie door Liselotte Dessauvagie. U gaat zelf aan de slag en leert op deze manier de kneepjes van het voorleesvak….

Over de spreker:
Bevlogen leesbevorderaar en lezer met een achtergrond in het onderwijs, de bibliotheek en de jeugdliteratuur. Trainer voor voorleescoördinatoren, leescoördinatoren en leesconsulenten. Altijd aan de slag om lezen voor 0 tot 100 te stimuleren. Werkt bij Stichting Lezen en voor haar eigen bedrijf Dessgevraagd.

(De keuze van de te volgen deelsessie maak je op de dag zelf)

15.00 - 15.15 uur | Korte pauze

15.15 - 16.15 uur | Plenair programma
Afsluiting door auteur Özkan Akyol

16.15 uur | Borrel

*onder voorbehoud van wijzigingen