De wereld wordt steeds kleiner; wat ooit ver weg was, komt nu dichtbij. Historische gebeurtenissen die vroeger in de Nederlandse geschiedschrijving werden gepresenteerd als verhalen die zich ‘overzee’ afspeelden, staan nu ‘hier’ ter discussie. Koloniale helden worden verguisd en straatnamen die we ooit naar hen hebben vernoemd, worden aangepast. De glorieuze verhalen en de Nederlandse successen in de wereldgeschiedenis komen in een nieuw daglicht te staan, maar hoe gaan we daarmee om?  

Het is een vraag die betrekking heeft op onze nationale geschiedenis, maar ook op de stadsgeschiedenis van oude steden, zoals Leiden. Professor Gert Oostindie (Universiteit Leiden/KITLV) schreef in 2017 samen met collega Karwan Fatah-Black een gids over de sporen van het slavernijverleden in Leiden. Op woensdag 28 oktober vertelt hij over de rol van Leiden in de bredere koloniale geschiedenis van Nederland en over wat we in de stad nog kunnen terugvinden van dit verleden.

Er zijn een aantal historische perspectieven op Leiden. Zo heeft de stad de oudste universiteit van Nederland en is Leiden regelmatig omschreven als de stad van vluchtelingen. Leiden was ook een welvarende stad door een florerende lakenindustrie in de zeventiende eeuw. En het was de stad van Rembrandt. Samen vormen die perspectieven een mooi historisch verhaal over Leiden, maar zijn er dan ook schaduwkanten die niet belicht worden? Leiden heeft als stad ook een aandeel gehad in de Nederlandse koloniale geschiedenis. Hoewel de rol van Leiden anders was dan die van steden als Amsterdam en Rotterdam, zijn er wel vragen die het waard zijn om te onderzoeken, aldus Gert Oostindie. In zijn verhaal zal hij een ‘andere kant’ van de Leidse stadsgeschiedenis schetsen. Ook licht hij toe waarom andere verhalen nu steeds belangrijker worden.

In het nagesprek bespreken we vervolgens hoe we ruimte kunnen creëren voor andere perspectieven die onze blik op de stadsgeschiedenis kritischer maken, verruimen en mogelijk zelfs veranderen. Hoe doen we recht aan alle perspectieven die er zijn? En hoe gaan we om met een stadsgeschiedenis die ons enerzijds trots maakt, maar ons anderzijds misschien wel schaamte inboezemt? Ook wordt besproken wat de bijdrage is die lokale erfgoedinstellingen, zoals Erfgoed Leiden en Omstreken, en musea hierbij kunnen leveren. Hoe gaan zij de komende jaren ervoor zorgen dat andere perspectieven op de stadsgeschiedenis worden belicht?

Gert Oostindie is directeur van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV-KNAW) en hoogleraar Koloniale en postkoloniale geschiedenis aan de Universiteit Leiden.     

Ariela Netiv is directeur van Erfgoed Leiden en Omstreken

Dit programma wordt georganiseerd door BplusC in samenwerking met Erfgoed Leiden en Omstreken.

Leestips

Het koloniale verleden is thuisgekomen - en nu? Column van Gert Oostindie op www.maandvandegeschiedenis.nl