Op zondagmiddag 4 november duikt Dr. Jan van de Beek, wiskundige en cultureel antropoloog, in drie interactieve rondes (40 minuten per ronde) met een select gezelschap de diepte in op het onderwerp:

Exodus sub-Sahara: Verwachte Afrikaanse massa-immigratie & de lange termijn consequenties voor de Nederlandse samenleving

• Ronde I – Verwachte ontwikkelingen en mogelijke ‘trendbreuken’
  

• Ronde II – Impact van massamigratie op de Nederlandse samenleving

• Ronde III – De politieke respons: actief overheidsingrijpen of ‘laissez-faire’?

De organisatie werkt op non-profit basis. Ticketprijs is exclusief consumpties.

De zaal is open vanaf 13.45 uur.

Introductie

Het jaar 2015 staat bij velen nog in het geheugen gegrift als het hoogtepunt van de ‘immigratiecrisis’. Wie herinnert zich niet de Griekse eilanden waar dagelijks vele boten (veronderstelde) vluchtelingen arriveerden. Ook de beelden van de Syrische burgeroorlog spraken boekdelen. De op handen zijnde overwinning van de Jihadistische strijdgroepen werd afgewend door een plotsklapse interventie van de Russische Federatie. Temidden van die gebeurtenissen schoof bondskanselier Angela Merkel de ‘Dublinverordening’ opzij en sprak de woorden uit ‘Wir schaffen das’. Uit die Verordening (EG Nr. 343/2003 van de Raad van 18 februari 2003) volgt onder meer dat het land waar een vreemdeling het Schengengebied inreist, de verantwoordelijkheid heeft over het afhandelen van de asielprocedure. Een welhaast eindeloze mensenmenigte bewoog zich ondertussen richting Duitsland, met inachtneming van de warme welkomstwoorden van mevrouw Merkel.

Toch kan de vraag gesteld worden of deze crisis niet ‘slechts’ de prelude is van een nog veel grotere migratiecrises. Volgens de prognose van de Wereldbank zal namelijk de bevolking in de Afrikaanse sub-Sahara landen aangroeien, van momenteel ongeveer 900 miljoen naar 2,7 miljard in 2060; een ongekende bevolkingstoename. Volgens het UNICEF Generation 2030 Africa 2.0 rapport ligt in die gebieden – bij gelijkblijvende omstandigheden – dan ook een demografische ramp in het verschiet. Er kan onder meer sprake zijn van massale werkloosheid en voedseltekorten, met grootschalige politieke instabiliteit tot gevolg. Het behoeft dan ook geen betoog, dat een enorme migratiestroom vanuit genoemde gebieden verwacht kan worden. Deze zullen de omstandigheden in het thuisland wensen te verruilen voor een beter bestaan in West-Europa. Indicatief daarvoor is de afgebogen migratiestroom van Italië naar Spanje. De laatste 4 jaar arriveerden er 625.000 illegale immigranten in Italië. De verwachtingen zijn dat in 2019 in Spanje tussen de 150.000 tot 200.000 migranten zullen arriveren.

In dat licht bezien is het uiterst wenselijk dat debat gevoerd wordt omtrent de maatschappelijke consequenties van een dergelijke verwachte massamigratie. Echter, zo een debat is beladen. Zo riepen de acties van president Orbán, te weten het uitrollen van versperringen tegen de migrantenstroom in 2015, uiteenlopende reacties op. Een terugkerend thema in dit debat lijkt dan ook een fundamentele tegenstelling te zijn tussen enerzijds een moreel appèl ruimhartig vluchtelingen op te nemen, en anderzijds de nadruk op maatschappelijke en economische consequenties daarvan. Een tegenstelling tussen een idealistisch en realistisch perspectief wellicht? Hoe dan ook is dit debat nauw verweven met het functioneren van de multiculturele samenleving in het bijzonder, en de Nederlandse cultuur in het algemeen.

Het is bij die consequenties van de te verwachten bevolkingsexplosie in sub-Sahara dat wij uitgebreid stil zullen staan. Wij hebben het genoegen dat te kunnen doen met wiskundige en antropoloog dr. Jan H. van de Beek. Hij promoveerde op het proefschrift Kennis, macht en moraal: de productie van wetenschappelijke kennis over de economische effecten van migratie naar Nederland, 1960-2005. Uit nadien door Van de Beek verricht onderzoek bleek dat massa-immigratie een bedreiging vormt voor de verzorgingsstaat. Voorts geniet Jan van de Beek landelijke bekendheid als onafhankelijk expert, op het gebied van migratie en is bekend van tv-optredens bij Buitenhof en Nieuwsuur.

Zodoende kunnen wij aan de hand van wetenschappelijk onderbouwde data zinvol van gedachten wisselen over dit onderwerp. De te verwachten Afrikaanse migratie toestroom zullen in de volgende drie ‘rondes’ aan de orde komen. Dit betreffen:

• Verwachte ontwikkelingen en mogelijke ‘trendbreuken’
• Impact van toekomstige massamigratie op de Nederlandse samenleving
• De politieke respons: actief overheidsingrijpen of ‘laissez-faire’?

Onderwerpen rondes

I – Verwachte ontwikkelingen en mogelijke ‘trendbreuken’

In de ‘eerste ronde’ zullen de onderzoeksgegevens besproken worden. Wat wijzen de berekeningen aan in relatie tot de te verwachten immigratiestromen vanuit de sub-Sahara? Hoe komt de demografische opbouw van Nederland er dan in verschillende scenario’s uit te zien? Daarbij dient ook de inheemse bevolkingsprojectie betrokken te worden. De autochtone Nederlandse vrouw krijgt gemiddeld ongeveer 1,6 kind, waardoor sprake is van een afnemende ‘autochtone’ bevolking. Jan van de Beek zal ons op dit punt de ‘grote lijnen’ kunnen voorhouden en waar die berekeningen naar toe wijzen. Hiernaast zal worden ingegaan op mogelijke ‘trendbreuken’ in de scenario’s’. Dat zijn mogelijkheden die de verwachte ongekende bevolkingsgroei kunnen afremmen. Daarbij kan gedacht worden aan de invloed van nieuwe technologie in de Afrikaanse landbouw, waardoor deze minder kwetsbaar is voor geografische veranderingen. Andere mogelijkheden zouden zijn dat de bevolkingstoename implodeert, door maatregelen op het gebied van geboortebeperking, ziekte of calamiteiten.

Verdere aandachtspunten:

• conservatieve CBS-prognose, 2060: achttien en een half miljoen inwoners;
• hogere inschatting, immigratiesaldo van ongeveer tachtigduizend mensen per jaar 21 miljoen mensen. (+4 miljoen);
• aannemelijkheid van verschillende scenario’s;
• interpretatie van data: definitie migrant/Nederlander in officiële cijfers. (CBS kijkt alleen naar 1e en 2e generatie).

II – Impact van massamigratie op de Nederlandse samenleving

De vervolgvraag van de verkregen demografische projecties is die naar de consequenties voor de Nederlandse samenleving. Daarbij gaat het om vraagstukken als de invloed van de veranderende bevolkingsopbouw voor de sociale cohesie en het functioneren van de democratische rechtsstaat. Het (al dan niet wettelijk geregeld) waardensysteem van de samenleving staat hierbij centraal. Gedacht kan worden aan volgende vragen:

• Wat zegt de culturele (godsdienstige) achtergrond van de nieuwe bevolkingsaanwas met een migratieachtergrond over genoemde punten?
• Identificeren immigranten zich überhaupt als Nederlander?
• Ontstaat er geen gevaar voor segregatie in plaats van integratie?
• Zo nee, hoe verhoudt zich dat tot de sociale cohesie?
• Hoe verhoudt de rechtsstaat zich tot een parallel rechtssysteem, bij een opmars van sharia?
• Het ‘piramidespel’: immigratie als compensatie voor de ‘vergrijzing’?
• economische impact I: houdbaarheid van (delen van) de verzorgingsstaat
• economische impact II: gevolgen voor de loonontwikkeling, prijzen van grond en vastgoed en daarmee inkomens- en vermogensverdeling

Uiteindelijk geldt hierbij de leidende vraag hoe reëel het moreel appèl van een ruimhartig migratiebeleid is in het licht van deze invalshoeken. Het gaat hier om het verband tussen op massamigratie gebaseerd multiculturalisme en de democratische samenleving.

III – De politieke respons: actief overheidsingrijpen of ‘laissez-faire’?

De voorgaande presentatie en discussie mondt uiteindelijk uit in de vraag welk overheidsbeleid gewenst is. Dient de Nederlandse regering een actief beleid gericht op beperking van migratie te gaan voeren? Zo ja, hoe ziet dat er dan uit ? Indien Nederland de soevereiniteit omtrent de migratie wil verkrijgen, staat dat bijvoorbeeld op gespannen voet met de Vluchtelingenverdragen en het beleid van de Europese Unie ? Illustratief daarvoor zijn de ‘clashes’ tussen de Europese Commissie en de Oost-Europese landen als Polen en Hongarije, omtrent de verplichte opname van (Islamitische) asielmigranten.