Habitat: Pjotr Gonggrijp en Frits Palmboom

In februari organiseert het Jaap Bakema Study Centre archiefgesprekken met en over de auteurs van het archiefmateriaal dat te zien is in Habitat: Expanding Architecture. Zondag 24 februari zijn Pjotr Gonggrijp en Frits Palmboom te gast, die zullen vertellen over hun werk aan de hand van het materiaal in de tentoonstelling.

Pjotr Gonggrijp

Pjotr Gonggrijp (1935) studeerde aan de toenmalige TH Delft en was student-assistent van Cornelis van Eesteren, de voormalig secretaris-generaal van CIAM. Gonggrijp zou ook Aldo van Eyck assisteren bij diens onderwijs in Delft, en werd geraakt door zijn beeldende taalgebruik over de menselijke ervaring van de architectonische ruimte. Gonggrijp studeerde in 1969 af op een landschappelijke studie van West-Nederland. Zijn ontwerponderzoek richtte zich op de voortgaande expansie van de Rotterdamse haven en de situering van nieuwe havenbekkens, goederenstromen en woongebieden in de regio. De tekeningen zijn een analyse van de Nederlandse delta en haar karakteristieke geologische, landschappelijke formaties in relatie tot de verschillende nederzettingspatronen. Gonggrijps fascinatie voor antropologie en psychoanalyse maakte dat de tekeningen niet alleen een architectonisch instrument waren, maar ook een middel om de specifieke identiteit van het landschap en zijn bewoners letterlijk in kaart te brengen.

Frits Palmboom

Stedenbouwkundige Frits Palmboom (1951) maakte in 1987 naam met zijn boek Rotterdam, verstedelijkt landschap: een geheel nieuwe interpretatie van de stedelijke morfologie van Rotterdam. Palmboom liet zich als student aan de toenmalige TH Delft inspireren door het werk van Pjotr Gonggrijp. Diens werk liet hem zien hoe tekenen een vorm van lezen van het landschap kan zijn. Palmboom maakte in 1973 een analyse van en ontwerp voor de verstedelijking van het gebied rond Alphen aan de Rijn, waarin de invloed van Gonggrijp goed is terug te zien. Ook in het ontwerp van IJburg (1995-97), dat Palmboom samen met Jaap van den Bout maakte, gaat het om de samenhang tussen het grootschalige, door de mens gemaakte landschap van de polders en het IJsselmeergebied, en de fysieke morfologie van de nieuwe stadswijk van eilanden.

Habitat

De onderzoeksinstallatie Habitat: Expanding Architecture belicht een belangrijk moment in de geschiedenis van de architectuur en stedenbouw: het tiende CIAM-congres van 1956 in Dubrovnik. Daar stond het begrip 'habitat' centraal: een bredere opvatting van architectuur via een nieuwe ecologische benadering, die architectuur niet als een autonome discipline zag, maar als onderdeel van een groter, dynamisch geheel. Habitat toont werk uit de archieven van Aldo van Eyck, Jaap Bakema en Alison & Peter Smithson, aangevuld met recentere voorbeelden van Pjotr Gonggrijp en Frits Palmboom. De installatie dient als podium voor gesprek om de betekenis van ‘habitat’ toen en nu verder te onderzoeken.