Het drama van het Korenburgerveen

Tweede ontmoeting in de reeks ‘Zonder grenzen’

In samenwerking met de Koppelkerk in Bredevoort organiseert het Nationaal Onderduikmuseum twaalf ontmoetingen met de titel ‘Zonder grenzen’. Tijdens de tweede ontmoeting op donderdagavond 1 juli vertelt historicus Astrid Dekkers over haar onderzoek naar het drama van het Korenburgerveen bij Winterswijk. Een groep van 23 personen uit drie Joodse families was daar enkele maanden ondergedoken, maar werd verraden en opgepakt. De avond is live bij te wonen in de Koppelkerk of te volgen via livestream.

Astrid Dekkers beet zich vast in het drama van het Korenburgerveen om alle feiten boven water te krijgen. Gerda Brethouwer, directeur Nationaal Onderduikmuseum, gaat met haar in gesprek over de keuzes die mensen hebben gemaakt: om te vluchten, om te helpen, te overleven, om te arresteren of om niets te doen. Het drama van het Korenburgerveen, een natuurgebied bij Winterswijk, is gehuld in een waas van vragen en tegenstrijdigheden.

Onderzoek naar de Joodse onderduik in het Korenburgerveen

Precies dát vormde de aanleiding voor Dekkers uit te zoeken wat er nu precies gebeurd is. Waardoor zijn deze mensen opgepakt en afgevoerd? Het verhaal liet Astrid Dekkers niet meer los en daarom ging ze uitgebreid op onderzoek uit in het archief en interviewde ze velen. Vorig jaar maakte ze een podcast over het verhaal aan de hand van de getuigenis van Hartog Meijler, één van de onderduikers.

Een verhaal van helpers en verraders

In de zomer van 1942 besluiten drie Joodse families uit Winterswijk onder te duiken. Met behulp van boeren timmeren ze provisorisch barakken in het Korenburgerveen. Vanaf september wonen daar drieëntwintig mensen. De onderduikers krijgen veel hulp uit de omgeving. Boeren die vlak bij het veen wonen zorgen voor de bouwmaterialen en helpen bij het bouwen van de keet. Daarna zorgen ze ervoor dat de onderduikers eten krijgen: brood van de Winterswijkse bakker wordt in melkbussen het Korenburgerveen in gebracht. Ze zijn er een paar maanden veilig, tot ze worden ontdekt door de beheerder van het gebied. Alleen enkele jongeren overleven de onderduik, de rest van de groep vindt in Auschwitz de dood.

Welke keuze maak jij als mens?

Wat is de verantwoordelijkheid van elke mens? Welke keuzes kom je tegen in je leven? Het verhaal gaat over het menselijk handelen. De Tweede Wereldoorlog werkt generaties door. Dat fascineert Astrid Dekkers. En hoe kan je dit verbeelden? Wat is de rol van geschiedenis en wat is de rol van kunst?

Over Astrid Dekkers

Astrid Dekkers (1971) groeide op in West-Brabant. Ze studeerde geschiedenis in Leiden en beeldende kunst aan de KABK in Den Haag. Ze werkt in een boekhandel, geeft kunstlessen, maakt exposities en is actief betrokken bij het organiseren van de jaarlijkse Open Joodse Huizen/Huizen van Verzet waarin verhalen over onderduik en verzet verteld worden.

Twaalf ontmoetingen zonder grenzen

Via een subsidie van de gemeente Aalten wordt deze twaalfdelige serie van bijzondere ontmoetingen mogelijk gemaakt, een samenwerkingsverband tussen het Nationaal Onderduikmuseum en de Koppelkerk. Een keur aan onderwerpen komt aan de orde zoals: het verzetsleven (LKP) van Cornelis Ruizendaal, waarbij kleinzoon Paul Westmeijer vertelt over zijn publicatie ‘Zwarte Kees‘. Dat doet ook kleinzoon Jan Wikkerink met zijn boek ‘Dale 39’ waarin hij de onderduik bij zijn grootouders Wiggers beschrijft. Daarnaast is er aandacht voor de Joodse onderduik van Varsseveld met het onderzoek van John Breukelaar. In het voorjaar van 2022 staan ‘Rademakersbroek’ en de resultaten van het onderzoek ‘Geef de namen een gezicht’ centraal. Ingegaan wordt op de expositie die wordt voorbereid in het Nationaal Onderduikmuseum in het voorjaar van 2022 over de massaexecutie van 46 mannen bij Rademakersbroek, op de grens van Varsseveld en Aalten en het verhaal van de Bark dat daaraan voorafging.