Studiedag 'Onderzoek in een datagedreven en complexe omgeving'

Met lezingen en workshops stelt het Vlaams Planbureau voor Omgeving (VPO), een afdeling van het Departement Omgeving, de resultaten voor van zijn onderzoek over omgeving, ruimte en leefmilieu.

PRAKTISCH

• Wanneer? Dinsdag 3 oktober 2017

• Waar? Congrescentrum Lamot in Mechelen. De Lamotsite is makkelijk bereikbaar met het openbaar vervoer. Bekijk de routebeschrijving en bereikbaarheid.

PROGRAMMA

• 9.00 u: onthaal met koffie
  kolommenzaal

• 9.30 u - 10.30 u: verwelkoming door Minister Schauvliege, plenaire toelichting - overzicht van belangrijkste resultaten
  auditorium

• 10.30 u - 12.30 u: keuze uit één van de vier workshops (workshop 1-4*) of de fietstocht door Mechelen*.

• 12.30 u - 13.30 u: broodjeslunch
  kolommenzaal
  

• 13.30 u - 14.15 u: plenaire lezing over Smart Cities door professor Pieter Ballon (iMinds - VUB)
  auditorium
  

• 14.15 u - 16.15 u: keuze uit één van de vijf workshops (workshop 5-9*) of de fietstocht door Mechelen*

• 16.15 u - 16.25 u: slotwoord
  auditorium
  

• 16.30 u - 17.30 u: afsluitend drankje
  kolommenzaal
  

Let op: de vestiaire is onbewaakt. De organisatie is niet verantwoordelijk voor eventuele diefstal of verlies.

WORKSHOPS

Workshop 1 - Leefkwaliteit

Vertrekkend van het kaartmateriaal van de (nog in ontwikkeling zijnde) dataviewer ‘Lokale Leefkwaliteit in Beeld’ komen in deze sessie drie specifieke onderzoeken over leefkwaliteit in Vlaanderen aan bod:
• Een instrument waarmee steden en gemeenten kunnen bepalen welke routes groene functionele belevingstrajecten kunnen worden voor fietsers en voetgangers. Zo kan een gemeente een veilig, aangenaam, groenblauw en functioneel netwerk uitbouwen voor verplaatsingen naar de school, het werk of het centrum en mensen motiveren om meer voor de fiets te kiezen of te voet te gaan.
• Een onderzoek dat luchtverontreiniging en omgevingslawaai benadert vanuit het perspectief van ruimtelijke planning. Het karteert gezondheidseffectenscores en zoekt inrichtingsprincipes die leiden tot gezondere omgevingen.
• 'Zendantennes in Vlaanderen'. Wat houdt de wetgeving in en hoe monitoren en handhaven we die? Welke informatie is beschikbaar? Wat zegt het wetenschappelijk onderzoek?

Wie verder wil debatteren over de relatie tussen wetenschappelijk onderzoek, gezondheidsaspecten en beleidsinitiatieven, kan in de namiddag de sessie ‘omgeving en gezondheid’ volgen.

Workshop 2 - Ecosysteemdiensten

Onze natuurlijke omgeving levert heel wat ecosysteemdiensten die we via het omgevingsbeleid kunnen beschermen, versterken of creëren. Dankzij de aanwezigheid van natuurlijke elementen, vind je die niet alleen in de groene, open ruimten maar ook in meer verstedelijkt gebied. Daarnaast biedt de herontwikkeling of herinrichting van gebieden kansen voor nieuwe ecosysteemdiensten.

Door bij het beheer en de ontwikkeling van onze omgeving rekening te houden met ecosysteemdiensten, creëren we duurzame oplossingen waar zowel mens als maatschappij mee gebaat zijn. De voorbije jaren werden verschillende onderzoeken naar ecosysteemdiensten uitgevoerd. De belangrijkste van ex-LNE ex-RV komen tijdens deze sessie aan bod.

Workshop 3 – Instrumentarium VCRO

Bij het realiseren van een concreet project worden vaak verschillende instrumenten (al dan niet parallel) ingezet. Het huidige instrumentarium van de ruimtelijke ordening is behoorlijk complex. Deze sessie neemt de instrumentenmix van twee concrete cases onder de loep.

Workshop 4 – Bodem en ondergrond in beeld

Het Vlaams Planbureau voor Omgeving (VPO) brengt de Vlaamse bodem en ondergrond in beeld en verspreidt deze informatie via het portaal van de Databank Ondergrond Vlaanderen naar een breed publiek. De databank bevat niet alleen een vertaalde, geïllustreerde bodemkaart en het geologisch 3D-model, maar ook thematische kaarten over erosie, grondverschuivingen en delfstoffen. Deze informatie onderbouwt het Oppervlaktedelfstoffenbeleid en de Structuurvisie Diepe Ondergrond. Naast diepe geothermie kan ook koolstofopslag in de bovenste bodemlagen een belangrijke rol spelen in klimaatverandering en duurzame ontwikkeling. Tot slot monitort het VPO de inzet en het gebruik van Vlaamse primaire oppervlaktedelfstoffen binnen de totale behoefte aan minerale grondstoffen.

Tijdens deze sessie wordt de nieuwe bodemkoolstofkaart voorgesteld.

Workshop 5 – Omgeving en gezondheid

Er bestaat een continue wisselwerking tussen de mens en zijn omgeving. Zo houdt een vervuilde omgeving allerlei gezondheidsrisico’s in: denk aan kanker, ademhalingsaandoeningen, allergieën, psychosociale stoornissen enz. Anderzijds zorgt een groene omgeving voor minder allergieën, minder kans op depressies en ziektedagen, kortere ziekenhuisopnames enz.

Wetenschappelijk onderzoek helpt ons de complexe relatie tussen omgeving en gezondheid verder te ontrafelen. Maar hoe zet je dit om in concrete beleidsacties?

Deze sessie zet je op weg en polst bij het publiek welke kennis, inzichten en informatie er nog ontbreken om verder aan de slag te kunnen.

Workshop 6 – Klimaat en energie

Het klimaat- en energiebeleid staat ook in Vlaanderen hoog op de politieke agenda. Overstappen naar een koolstofarme samenleving blijkt niet zo eenvoudig en vereist inspanningen vanuit de hele samenleving, vooral op vlak van wonen en de manier waarop we ons verplaatsen. De uitdagingen van de energie-en klimaattransitie in Vlaanderen zijn daardoor sterk verbonden met de ruimtelijke uitdagingen. De mogelijke oplossingen om een koolstofarme samenleving te bereiken, moeten bovendien de toets van duurzaamheid doorstaan en mogen geen negatieve impact hebben op andere domeinen of op onze gezondheid en ons welzijn.

Tijdens deze sessie worden de resultaten gepresenteerd van enkele studies die interessante pistes bevatten om een dergelijke transitie te kunnen realiseren.

Workshop 7 – Bebouwd weefsel

Ruimtelijk rendement opdrijven binnen het bestaande bebouwde weefsel is één van de doelstellingen van het Witboek Beleidsplan Ruimte Vlaanderen. Het ruimtelijk rendement verhogen kan onder meer door leegstaande panden te hergebruiken. Maar hoe groot zijn de hergebruiksmogelijkheden in Vlaanderen? En zijn deze plekken goed gelegen?

Op basis van de nabijheid van voorzieningen en de knooppuntwaardes van OV-knooppunten zoeken we in deze sessie naar ontwikkelkansen in Vlaanderen en indicatoren voor het ruimtelijk rendement.

Workshop 8 – Ruimte voor economie – circulaire economie - groene economie- …
(zaal: Begijnenzolder)

De economie in Vlaanderen staat voor grote uitdagingen. Tijdens deze sessies onderzoeken we via een rollenspel hoe we in de toekomst best omgaan met bedrijfslocaties. Hoe kunnen bedrijfstypes zich differentiëren op een bedrijventerrein? Hoe kunnen verweven stedelijke locaties opnieuw ‘produceren’? En hoe verhinder je dat er economische locaties ontstaan op ongewenste plekken? Kruip in de rol van een ondernemer / vastgoedpartner / ruimtelijke planner /...en ga de uitdaging aan!

Workshop 9 - En wat voor mijn gemeente?

Wie niet weet wat kiezen uit het grote aanbod workshops van deze studiedag en toch van 'alle' onderwerpen op de hoogte wil zijn, kan deze sessie volgen. Hier komen een aantal studies uit andere sessies aan bod, maar dan op lokale schaal. De focus ligt op 'what's in it for my community?'. Zo kan je aan het einde van de sessie naar huis met heel wat data, kaarten, en indicatoren die relevant kunnen zijn voor jouw gemeente.

Fietstocht in Mechelen, begeleid door Mechelen Binnenstebuiten

Heel wat onderzoeken van VPO zijn relevant voor een stedelijke omgeving als Mechelen. Tijdens deze fietstocht naar verschillende plaatsen in transformatie én bestaande stadsdelen worden de onderzoeksresultaten van verschillende thema's toegelicht. Denk aan de grote functies en uitdagingen van de stad en inrichtingsvraagstukken waarbij analyses van de bestaande situatie afgewisseld worden met ideeën voor nieuwe ruimtelijke ingrepen.

De fietstochten in de voor- en namiddag zijn identiek. Ze starten en eindigen aan de Lamotsite en worden begeleid door de vzw Mechelen Binnenstebuiten. Er wordt een fiets voor elke deelnemer voorzien, maar de plaatsen zijn beperkt! Wil je deelnemen aan de fietstocht, schrijf je dan snel in en voorzie de dag zelf aangepaste kledij.