Op initiatief van het Nationaal Onderduikmuseum worden ook in 2022 een reeks ‘Ontmoetingen zonder grenzen’ georganiseerd in samenwerking met de Koppelkerk in Bredevoort. Op donderdag 2 juni gaat directeur Gerda Brethouwer in gesprek met Heleen Stevenson-Kuipers, dochter van Heleen Kuipers alias Tante Riek, ‘moeder’ van het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Tante Riek

Heleen Kuipers-Rietberg ontmoet in oktober 1942 tijdens diens preek in Winterswijk, de ondergedoken dominee Fredrik Slomp (alias Frits de Zwerver). Ze vraagt hem mee te werken vluchtelingen te helpen. In november 1942 richten zij met verzetsman Jan Wikkerink in Aalten de Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers (LO) op.

Heleen en Piet Kuipers ageren direct na de bezetting tegen de nazi's. Ze helpen onvermoeibaar Joden, arbeidsweigeraars, Engelse piloten en vele anderen, die in moeilijkheden verkeren. Beiden moeten onderduiken maar worden verraden en naar de koepelgevangenis in Arnhem gebracht. Piet overleeft de oorlog. Heleen gaat via kamp Vught naar het vernietigings- vrouwenkamp Ravensbrück, waar ze eind december 1944 overlijdt.

Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers (LO)

De gereformeerde Heleen Kuipers spoort in 1942 dominee Fredrik Slomp aan om een landelijk netwerk van onderduikadressen op te bouwen. De principiële predikant durft aanvankelijk niet, maar de moedige en gelovige Winterswijkse verzetsvrouw overtuigt hem. “Zou het zo erg zijn als jij zou omkomen, als we duizenden mensen redden?’’

De Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers (LO) levert een essentiële bijdrage aan het verzet tegen de bezetter. Heleen Kuipers groeit zo onder de schuilnaam Tante Riek uit tot initiator en ‘moeder’ van het landelijk verzet. Samen met de Landelijke Knokploegen (LKP) vormt de LO de kern van het verzet tegen de nazi’s in bezet Nederland.

Heleen Stevenson-Kuipers

Heleen heeft als een van de vijf kinderen van Heleen en Piet de oorlog bewust meegemaakt en weet nog veel over de bijeenkomsten in haar ouderlijk huis in Winterswijk. Tijdens het gesprek wordt ingegaan op die herinneringen, het drama van het verraad, de onderduik. Hoe heeft de oorlog invloed gehad op het gezin en haar leven? Zijn de verhalen van de voorvechters van rechtvaardigheid en democratische waarden nog relevant voor vandaag? Hebben wij nieuwe morele ankers nodig?

In het gesprek wordt ingegaan op deze levensvragen vanuit de ervaringen van de gebeurtenissen van de oorlog en de invloed daarvan op het gezin Kuipers.

Ontmoetingen zonder grenzen in 2022

Via een subsidie van de gemeente Aalten wordt deze serie van bijzondere ontmoetingen mogelijk gemaakt, een samenwerkingsverband tussen het Nationaal Onderduikmuseum en de Koppelkerk. De lezing over Tante Riek is tevens onderdeel van het nevenprogramma van de expositie ‘Vrijheid, gelijkheid en eigenheid’ die van 27 mei tot en met 4 september te zien is in de Koppelkerk.