Deelsessies

1. Doorpraten met Sven Ringelberg
Meer weten over de gastransitie van toen en de verschillen met nu? Praat nog even door met Sven, auteur van ‘De Nederlandse Aardgastransitie, lessen voor de energietransitie van de 21e eeuw’.

2. Regiestijlen in de energietransitie: de rol van nationale plannen
Nationaal Plan Energisysteem, Programma Energie Hoofdstructuur, Nationaal Meerjarenproramma Infrastructuur Energie en Klimaat... Wat is de rol en betekenis van nationale plannen in de energietransitie? Hoe werken deze door in de processen op lokale en regionale schaal? Op welke uitgangspunten zijn deze plannen gebaseerd? Zijn ze primair probleemoplossend of geven ze het lonkend perspectief van een wenselijk toekomstbeeld? Wat is de functie van scenario's in de plannen: cornervlaggen van het speelveld, keuzeopties, food for thought?
Inleider: Peter Schmeitz, manager energietransitie en leefomgeving bij het Ministerie van EZK

3. Regiestijlen in de energietransitie: de Nota Ruimte
De nieuwe Nota Ruimte, gemaakt onder auspiciën van BZK, is een coproductie van meerdere ministeries die de grondslag legt voor een hernieuwd ruimtelijk ordeningsbeleid. De nota geeft antwoord op de vraag hoe we met de schaarse ruimte omgaan en tegelijkertijd onze ambities kunnen waarmaken. In de nota wordt vooruitgekeken naar 2030 en 2050, met een doorkijk naar 2100. Hij gaat ook over de uitvoering van de visie, met instrumenten als een nationale ruimtelijke hoofdstructuur en uitspraken over de vorm waarin we de doorwerking en samenwerking willen vormgeven. Je kunt dus zeggen dat het een echt regiestuk is.
Welke rol speelt energie daarin op de verschillende schaalniveaus? Hoe worden de afwegingen met andere opgaven gemaakt? Hoe werkt de nota straks door op andere schaalniveaus?
Inleider: Heleen Mollema, beleidsmedewerker bij het Ministerie van BZK

4. Regiestijlen in de energietransitie: de Regionale Energie Strategie als tussenruimte
Voor de regionale energiestrategieën werd in 2019 een nieuwe samenwerkingsvorm geïntroduceerd. In 30 regio’s werkten overheden, maatschappelijk middenveld en bedrijfsleven in een open proces aan de plannen voor wind- en zonne-energie en de warmtetransitie. Regie kreeg gestalte door de formele rollen even niet voorop te stellen. Maar voor besluiten en uitvoering zijn die wel weer leidend... Wat zijn de lessen uit de Ressen? Welke kansen biedt deze innovatieve aanpak voor de toekomst van de energietransitie en de integratie met andere opgaven?Inleider: Marnix Brongers, RES-coördinator regio Noord-Veluwe

5. Regie over je eigen rol
We leggen de regiefunctie in de energietransitie vaak bij overheden. Gemeenten hebben die rol bijvoorbeeld in de lokale warmtetransitie, maar ook bij de ruimtelijke inpassing van zon- en windprojecten. Maar ook netbeheerders, provincies, regio’s kunnen de regierol hebben. De complexiteit van de opgaven vergt nauwe samenwerking met andere partijen, zowel binnen als buiten je organisatie en dat is niet altijd makkelijk. Om de noodzakelijke ruimte binnen je organisatie te creëren, wordt een beroep gedaan op je lef en persoonlijk ondernemerschap.
Hoe doe je dat? Hoe kun je bestaande kaders ter discussie stellen? Hoe neem je regie op je eigen effectiviteit als professional? En welke impact hebben je eigen opvattingen daarop?
Inleider: Dieke Schutjens, Squarewise/Stroomversnelling en coauteur van de publicatie ‘Ambtelijke ruimte bouwen’.

6. Regie en innovatie
De energieopgave vraagt om innovatief denken. We redden het niet met de bestaande werkwijze en denkkaders. Maar de effecten van innovaties zijn moeilijk voorspelbaar: wanneer zijn ze rijp voor opschaling? En hoe groot is dan de impact? Anderzijds zien we dat verwachtingen omtrent innovaties vaak te optimistisch zijn en soms worden gebruikt als argument om maar af te wachten. ‘We hoeven geen windparken meer, we krijgen modulaire kernreactoren.’ Of: ‘Mijn gemeente hoeft niet van het gas, want we gaan over op waterstof.’ Hoe ga je hiermee om als je geacht wordt regie te voeren op de transitie?
Inleider: Amber Geurts, onderzoeker en adviseur innovatie- en transitiewetenschappen bij TNO

7. Verduurzaming bedrijventerreinen
Een flink deel van de energieopgave ligt op de duizenden bedrijventerreinen die Nederland telt, met tienduizenden bedrijven die willen groeien en verduurzamen. De ontwikkeling wordt vaak geremd door netcongestie. Lokale duurzaam opwek koppelen aan de vraag van bedrijven is deel van de oplossing, naast slim uitwisselen van energieoverschotten en grondstoffen tussen de bedrijven. Wie neemt daarin het voortouw, wie heeft hier de regie? Bottom-up of top-down? Wie neemt regie in het samenspel van bedrijven, overheid en netbeheerder? Inleider: Richard Kleefman, Programmamanager bij Versnellingsprogramma Verduurzaming Bedrijventerreinen

8. Regieniveaus: Europa, nationaal, regionaal, lokaal.
De Europese Unie stelt doelen en ontwikkelt regelgeving en borgt daarmee een min of meer gelijk speelveld binnen Europa. Belangrijk instrument is de Renewable Energy Directive III, met daarin onder meer de mogelijkheid om gebieden aan te wijzen met een versnelde vergunningsprocedure.
Wat is de impact van EU-beleid op de ruimte voor eigen regie? Hoe werken de EU-regels door in nationaal, regionaal en lokaal beleid?
Inleider: Matthijs Nijboer, programma- en projectmanager bij bij het Ministerie van EZK

Netwerkbijeenkomst: Regie in Transitie – lessen uit het verleden