Spinoza, filosoof uit de 17de eeuw, heeft ons nog altijd veel te zeggen, inspireert ons voortdurend. Juist in deze tijd waarin we dagelijks overspoeld worden door ingrijpende gebeurtenissen, vooruitstrevende technologieën en waarin we ons zorgen maken om menselijke relaties, om de angstaanjagende ontwikkelingen in de natuur. Ze geven aanleiding tot onzekerheid, discussie, verwarring. Hoe verhoudt ons verlangen naar geluk en liefde zich te midden van dit alles?
‘Natuurlijk’ is dit jaar het thema van De Maand van de Geschiedenis. De relatie tussen mens en natuur door de eeuwen heen. Een gegeven waar Spinoza zijn gehele leven geconcentreerd en gepassioneerd mee bezig was, dat hij intensief onderzocht. Hij liet ons zijn levenswerk ‘Ethica’ na.
Zolang we ons kunnen herinneren, proberen we in onze drang tot vooruitgang en een beter bestaan de natuur te beteugelen. Maar hoe houdbaar is onze relatie tot de wereld om ons heen? En kan het ook anders?
De cyclus van ontkiemen, rijper worden, sterven is eindeloos, een eeuwige perpetuum mobile. Aan de ene kant lijkt het alsof we steeds meer verwijderd leven van de natuur en aan de andere kant fascineert de natuur ons door zijn veelzijdigheid, schoonheid, wreedheid, door de ingenieuze en ingewikkelde samenhang van processen. De natuur lijkt zijn eigen weg te gaan en wordt tegelijkertijd beïnvloed door menselijk handelen.
En dan krijgen we opeens dit citaat van Spinoza onder ogen:
“Ik denk, willen wij de plaats van de mens leren kennen, wij eerst de Natuur moeten leren begrijpen”
Dat geeft te denken; dat is een pittige opdracht. Spinoza’s denkbeelden geven mogelijk een houvast, een kompas om voort te gaan door die wirwar van gebeurtenissen, emoties.. .
We voelen en ervaren, dat we onderdeel zijn van een eeuwig voortdurend proces terwijl we niet in staat zijn de natuur te doorgronden en in zijn geheel te overzien. “Het is zoals het is,” volgens Spinoza. Kijk om je heen en ervaar. We zijn één met de natuur, onderdeel van de natuur.
