BWV 33, 'Allein zu dir, Herr Jesu Christ'

Elk jaar op de veertiende zondag na Pinksteren (dus de dertiende na Trinitatis) leest de kerk uit het Evangelie van Lucas (10: 23-37) de parabel van de Barmhartige Samaritaan: een niet-Jood die zich ontfermt over een arme, geplunderde en mishandelde man, nadat deze is gepasseerd door twee joodse geestelijken die het dienen van God als hun core-business beschouwen.

Het is Jezus' interpretatie van het zogeheten dubbelgebod 'Heb God lief, en uw naaste als uzelf'. In 1723, Bachs eerste seizoen in Leipzig, componeert hij, direct aansluitend bij deze bijbelpericoop, BWV 77, Du sollt Gott, deinen Herrn, lieben; in het kader van zijn tweede jaargang, de 'koraalcantates', schrijft hij voor 3 september 1724 de cantate BWV 33 op basis van het lied Allein zu dir, Herr Jesu Christ van Konrad Hubert (1507-1577), een lied uit de begintijd van het lutheranisme (1540), dat echter slechts zijdelings raakt aan het thema van lezing en preek; het behoort niet tot de voor deze zondag aanbevolen liederen, maar is een boetelied dat tot Christus bidt om bevrijding van de niederdrückende Sündenlasten. Die gedachte overheerst daarom in de eerste vier cantatedelen. Huberts koraal spreekt alleen in het derde couplet van lieben dich, und meinen Nächsten gleich wie mich; die verwijzing naar het evangelie horen we terug in deel (5).

Het lied had oorspronkelijk drie coupletten; als vierde werd er later een algemene lofprijzing van God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest (de goddelijke ‘Drie-eenheid') aan toegevoegd. Bachs onbekende tekstdichter (wellicht de voormalige conrector Andreas Stübel) handhaafde zoals gebruikelijk bij koraalcantates de tekst van het eerste en laatste koraalcouplet voor een openingskoor en een slotkoraal, en breidde de twee resterende (binnen-)coupletten o.m. met enkele bijbelteksten uit tot twee recitatief/aria-paren, maar zonder de evangelietekst daarbij te betrekken.

(c) Eduard van Hengel